Jeszcze o Parkowej
Nawiązując do poruszanej w listach do Redakcji (w nr 1 i 3) tematyki zburzonego niedawnego salonu kuracyjnego przy historycznym Hotelu Kuracyjnym, znanego powszechnie jako Parkowa, chcielibyśmy przypomnieć kilka istotnych szczegółów. Już w 2021 r. Stowarzyszenie Miłośników Kuźni Ustroń wyraziło zaniepokojenie planami inwestora odnośnie wyburzenia gmachu salonu kuracyjnego (złączonego z hotelem) jak i wolnostojącego budynku łazienek do kąpieli żużlowych. Zaowocowało to między innymi konsultacjami z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Okazało się, iż obiektom tym nie przysługiwał stosowny stopień ochrony prawnej, uniemożliwiający ich wyburzenie przez właściciela. W dobie PRL zakładom będącym gestorami zabytkowych budynków zależało na tym, aby nie znalazły się one w Krajowych Rejestrze, co zmniejszyłoby swobodę ich przebudowy, a kolejni właściciele także o to nie zabiegali. Dlatego też najwyższej formy ochrony nie posiadają również obiekty dawnej Kuźni Ustroń, z których najstarsze liczą sobie ok. 170 lat.
Od 4 października 2021 r. do 2 lutego 2022 r. trwały dość burzliwe negocjacje z przedstawicielem inwestora. Nie udało się powstrzymać wyburzeń wspomnianych wyżej budynków, ale wypracowane zostało rozwiązanie kompromisowe, zakładające zachowanie tych obiektów w postaci symbolicznych brył. Poniżej prezentujemy listę zobowiązań, podjętych przez inwestora: 1. Zburzony salon kuracyjny z 1868 r. upamiętniony zostanie w formie obiektu o konstrukcji stalowej, odtwarzającego gabaryty i szczegóły architektoniczne oryginału. 2. Fasada zburzonych łazienek do kąpieli żużlowych z 1868 r. utrwalona zostanie w postaci konstrukcji żelbetowej o gabarytach i sylwetce pierwowzoru. 3. Budynek główny Hotelu Kuracyjnego (wzniesionego, przypominamy, w 1804 r.) zostanie zachowany. Jego fasada będzie odtworzona wraz z historycznymi detalami architektonicznymi. 4. Na elewacji budynku Hotelu Kuracyjnego umieszczona zostanie replika kamiennej tablicy, istniejącej w latach 1804-1910, upamiętniającej początki ustrońskiego uzdrowiska, opartego na leczniczych kąpielach z dodatkiem żużlu z wielkiego pieca hutniczego. 5. Na parterze Hotelu Kuracyjnego zostanie wydzielona przestrzeń, przeznaczona przez inwestora na tzw. Izbę Historii Uzdrowiska Ustroń, która, cytując punkt 5. porozumienia zawartego pomiędzy Rezydencją Parkową GHRE sp. z o.o. a Stowarzyszeniem Miłośników Kuźni Ustroń: „(…) zostanie przekazana nieodpłatnie Muzeum Ustrońskiemu do użytkowania”. Prezentowane w niej będą eksponaty związane z początkami miejscowego kurortu, przedstawiające między innymi działanie pierwszych łazienek do kąpieli żużlowych. Pamiętajmy, że przemysł i uzdrowisko stanowią fundament historii Ustronia, a budynek Hotelu Kuracyjnego jest dobrym miejscem do godnego zaprezentowania tychże tradycji na odpowiedniej przestrzeni, z uwzględnieniem szeregu nowoczesnych i siłą rzeczy kosztownych rozwiązań, jakie może zagwarantować inwestor. 6. W rzeczonej Izbie centralny punkt stanowić będzie makieta całego historycznego założenia Huty „Klemensa”, obejmująca nie tylko wielki piec i odlewnię (dzisiejszy Zespół Szkół Technicznych), ale również Hotel Kuracyjny z przyległościami, administrację huty (obecne Muzeum), piece prażalnicze (dzisiejsza SP nr 1) oraz szereg obiektów pozostałych po hucie, stanowiących pierwotnie elementy jej infrastruktury. Będą to m.in. Wielkie Domy, szpitalik fabryczny, dawne stajnie hutnicze (dziś Fundacja Życie i Misja), domy robotnicze (np. Markusówka) oraz kamienice patronackie (np. dzisiejsza Apteka „Pod Najadą” czy Cukiernia „Delicje”). Od północnego wschodu makietę wieńczyć będzie gmach młyna, istniejącego niegdyś przy ul. Słonecznej, przy którym działał u zarania huty jeden z jej zakładów przetwórczych, a później Zakład Kąpieli Zimnych (Wellenbad). Kompozycję makiety uzupełniać będzie arteria kanału wodnego Młynówka, wprawiającego w ruch koła wodne. Do sfinansowania wyżej wymienionych przedsięwzięć zobowiązał się inwestor. Postanowienia te były już publikowane w GU nr 15 z 14.04.2022 r., ale obecna sytuacja wymaga, aby je po czasie przypomnieć.
Ze względu na prawo własności Stowarzyszenie Miłośników Kuźni Ustroń nie mogło mieć ostatecznego wpływu na decyzje właściciela dotyczące wyburzeń, starało się natomiast wypracować drogą kompromisu rozwiązania, które przysłużą się dobru miasta oraz jego społeczności. Przyjęcie ich nie oznacza bynajmniej, że wyburzenie historycznych obiektów bolało mniej, gdyż utrata każdego zabytku wiąże się z wielkim żalem. Zarówno lokalne stowarzyszenia o charakterze historycznym jak i Muzeum Ustrońskie starają się przekazać mieszkańcom jak najszerszą wiedzę o zabytkowych obiektach, znajdujących się w przestrzeni naszego miasta i robią naprawdę wiele, aby nasze dziedzictwo materialne nie odeszło w zapomnienie.
Zarząd Stowarzyszenia Miłośników Kuźni Ustroń