Poprosiliśmy skarbniczkę miasta w latach 2010-2024 Aleksandrę Łuckoś, odwołaną ze stanowiska z dniem 22 lipca br., o podsumowanie swojej pracy dla ustrońskiego samorządu. W sumie w Urzędzie Miasta pracowała 25 lat.
– Pracę zawodową rozpoczęłam w Banku Śląskim w Ustroniu, gdzie przepracowałam 10 lat, a zaczynałam od pracy w sortowni, kiedy inflacja szalała (1989 rok) i wszystkie pieniądze przeliczało się ręcznie. Liczarki do banknotów pojawiły się dopiero kilka lat później. Potem pracowałam w księgowości banku, następnie na stanowisku rozliczeń walutowych, inspektora kredytowego i na koniec specjalisty kredytowego w Centrum Bankowości Korporacyjnej w Bielsku-Białej.
W Urzędzie Miasta w Ustroniu zaczęłam pracę w 1999 roku, kiedy burmistrzem był Jan Szwarc, i przez pierwsze 11 lat byłam naczelnikiem wydziału finansów. W 2010 roku zostałam powołana na stanowisko skarbnika miasta przez burmistrza Ireneusza Szarca i funkcję tę pełniłam przez 14 lat współpracując z radnymi trzech kadencji oraz dwoma burmistrzami. Od 2019 roku sprawowałam nadzór nad wydziałem budżetu i księgowości, wydziałem podatków i opłat lokalnych, wydziałem pozyskiwania funduszy zewnętrznych w Urzędzie Miasta (w sumie 30 pracowników) oraz nad finansami wszystkich jednostek budżetowych oraz miejskich instytucji kultury.
Moja praca skupiała się na pilnowaniu dochodów i wydatków całego miasta, planowaniu i finansowej realizacji corocznych budżetów, kontrasygnowaniu zobowiązań finansowych zaciąganych przez miasto oraz czuwaniu nad stabilnością finansów. Bardzo istotna dla mnie była kwestia utrzymania płynności finansowej, czyli nieprzerwanej zdolności płatniczej, wypłacalności. Codziennie kontrolowałam przepływy finansowe, sprawdzałam zgodność operacji gospodarczych z obowiązującymi przepisami w zakresie finansów publicznych, rozmawiałam z pracownikami.
Języczkiem u wagi zawsze były dla mnie dochody własne miasta. Wiele osób działających w strukturach miejskich czy też zainteresowanych funkcjonowaniem miasta, skupia się na stronie wydatkowej budżetu. A przecież to wielkość i struktura dochodów determinuje poziom rozwoju miasta. Stąd moje ukierunkowanie na dbałość o utrzymanie optymalnej polityki podatkowej, wzrost inkasa opłaty uzdrowiskowej, prawidłową kalkulację opłaty za wywóz odpadów komunalnych, maksymalizację odliczeń VAT dla miasta, i ustanowienie odpłatnych służebności na rzecz miasta (chodzi głównie o podziemne sieci gazownicze, energetyczne i telekomunikacyjne).
Przez okres pracy na stanowisku skarbnika budżet Miasta Ustronia zmieniał się wielokrotnie, zmieniały się zasady finansów publicznych, uwarunkowania zewnętrzne, a każdy rok miał swoją specyfikę. Budżet miasta na przestrzeni 14 lat wzrósł prawie 3-krotnie.
Skarbnik miasta jest doradcą burmistrza, swego rodzaju dyrektorem finansowym, a nie tylko głównym księgowym budżetu. Odpowiada m.in. za Wieloletnią Prognozę Finansową, która dla Ustronia skonstruowana została do 2035 roku i determinuje inwestycje, które zostały już rozpoczęte i wymagają nakładów w latach następnych. Jednak co roku pojawia się potrzeba rozpoczynania nowych inwestycji, wzrastają ceny usług, mediów i płac, dochodzą koszty utrzymania nowo powstałych inwestycji. Budżet Miasta Ustronia to nie budżet kilkuosobowego gospodarstwa domowego, tylko budżet 16 tysięcy mieszkańców, którzy przekazują swoje pieniądze na utrzymanie miasta, mają swoje oczekiwania i potrzeby. A jeszcze są turyści…
Posiadane doświadczenie nieraz pomagało znaleźć skuteczne rozwiązanie w trudnych dla finansów miasta chwilach, jak również przewidzieć skutki podejmowanych decyzji w perspektywie najbliższych lat. Do takich należały np. trudności z utrzymaniem płynności płatniczej wiele lat temu. Pojawiło się nawet niebezpieczeństwo, że braknie pieniędzy na wypłaty dla urzędników… Na szczęście była to chwilowa sytuacja spowodowana nagromadzeniem się niekorzystnych czynników i nigdy w Ustroniu nie zdarzyło się (jak w gminach ościennych), żeby pracownicy przez miesiąc czy dwa nie otrzymali wynagrodzenia lub żeby płatności składek do ZUS były odraczane. Zawsze udało się znaleźć się bezpieczne rozwiązanie.
Był też czas, że było trzeba wdrożyć oszczędności na wielu płaszczyznach funkcjonowania miasta (łącznie z liczeniem kartek zużytych do kserowania w każdej jednostce organizacyjnej i pilnować przestrzegania ustalonych zasad. Były też po drodze kłopoty z rosnącym zadłużeniem miasta, które udało się wyhamować i z powodzeniem zrealizować zamierzone inwestycje. Jednak do tego potrzebna była dyscyplina wydatkowa, co nie wszystkim się podobało… No i był też czas pandemii, najtrudniejszy czas dla finansów Ustronia. Jednak dzisiaj to już historia, finanse miasta są stabilne, zadłużenie na bezpiecznym i kontrolowanym poziomie, a wypłacalność 100%.
Trzeba też pamiętać, że w Ustroniu, jak w każdej innej gminie, nawet jak jest dobrze, pieniędzy nigdy nie starcza na wszystko… I często trzeba hamować oczekiwania radnych, aby nie przeholować ze środkami, które w pewien sposób zawsze są ograniczone. Bo żeby dać więcej pieniędzy na nowe, nieplanowane wcześniej wydatki, z reguły trzeba zabrać środki przeznaczone na inne zadania. Ponadto ograniczenia nie wynikają wyłącznie z wielkości środków, którymi się dysponuje. Istnieje szereg uwarunkowań, zasad i kompetencji ustawowych, którymi należy się kierować przy planowaniu budżetu i jego zmianach w trakcie roku. Nie wszystkie zmiany planów są możliwe w czasie, którym dysponujemy np. w przypadku podpisania umowy po przetargu, w którym wybrana oferta opiewa na kwotę wyższą niż była zaplanowana. Należy wówczas szybko szukać skutecznych rozwiązań i wtedy konieczna jest biegła praktyczna znajomość zasad finansów publicznych.
To jest właśnie rola skarbnika miasta – z jednej strony stoi on na straży pieniędzy publicznych, jakimi dysponuje miasto, a z drugiej przedstawia burmistrzowi warianty rozwiązań wraz z określeniem wszystkich „za” i „przeciw”, aby burmistrz mógł podjąć ostateczną decyzję.
W sektorze finansów publicznych musi być wszystko jasne, jawne i przejrzyste. Dlatego też od 14 lat wszystkie plany budżetowe, sprawozdania są opiniowane przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Katowicach. Nigdy nie otrzymałam negatywnej opinii RIO ani o projekcie budżetu, ani o sprawozdaniu z wykonania roku czy informacji z wykonania półrocza. Opinie zawsze były pozytywne, a jedynym zastrzeżeniem był wzrost zadłużenia miasta, który znacznie ograniczał plany kolejnych budżetów. Również liczne kontrole przeprowadzone przez RIO stanowią potwierdzenie prawidłowości działania, a w ostatniej, która miała miejsce w 2022 roku, nawet nie było żadnych uwag w zakresie finansów miasta.
Kończąc pracę w Urzędzie Miasta w Ustroniu, pragnę serdecznie podziękować Panu Burmistrzowi Ireneuszowi Szarcowi za powierzenie mi stanowiska skarbnika miasta oraz Panu Burmistrzowi Przemysławowi Korczowi, który również wyraził chęć współpracy ze mną. Dziękuję Panom za zaufanie. Dziękuję Pani Jolancie Krajewskiej-Gojny, wieloletniej sekretarz miasta i zastępcy burmistrza za 20 lat współpracy, upowszechnianie norm etycznych oraz kultury pracy biurowej w samorządzie.
Kieruję również słowa podziękowania do wszystkich osób, z którymi miałam możliwość pracować. Dziękuję pracownikom trzech podległych mi wydziałów tj. Wydziału Budżetu i Księgowości, Wydziału Podatków i Opłat lokalnych, Wydziału Pozyskiwania Funduszy Zewnętrznych oraz pracownikom Centrum Usług Wspólnych za rzetelną pracę i wniesiony wkład w kształtowanie finansów miasta. Dziękuję głównym księgowym jednostek organizacyjnych miasta za naprawdę bardzo dobrą merytoryczną współpracę i dbałość o szczegóły, oraz dyrektorom placówek oświatowych za zrozumienie ograniczeń finansowych, rzeczowe rozmowy oraz wsparcie w ostatnim okresie pracy. Zaś szczególne podziękowania kieruję w stronę kadry kierowniczej, naczelników, dyrektorów, kierowników i głównych księgowych, którzy wraz z pracownikami tworzyli dobry, silny i stabilny zespół obsługi finansów miasta. To był zaszczyt i wielkie szczęście móc z nimi współpracować przez wiele lat. Dziękuję!
Aleksandra Łuckoś ukończyła studia magisterskie na Akademii Ekonomicznej w Katowicach na kierunku zarządzanie i marketing, a następnie studia podyplomowe z rachunkowości i finansów w Akademii Ekonomicznej w Krakowie. W 2004 roku uzyskała w Ministerstwie Finansów certyfikat księgowy, w 2008 roku zdała w Ministerstwie Skarbu Państwa egzamin dla kandydatów na członków rad nadzorczych. Została powołana na członka rady nadzorczej w spółce miejskiej Kolej Linowa Czantoria i funkcję tę pełniła przez 16 lat. Odpowiadała za kwestie ekonomiczne – finanse i plany inwestycyjne. W 2014 roku ukończyła studia podyplomowe w Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu z zakresu zarządzania jakością w jednostkach samorządu terytorialnego, stanowienia prawa oraz finansów jst. W kolejnych latach systematycznie pogłębiam swoją wiedzę w zakresie finansów publicznych, analiz ekonomicznych oraz nadzoru właścicielskiego nad spółkami, uczestniczyła w szkoleniach i kongresach ekonomicznych.