3 grudnia na zaproszenie Rady Seniorów w Klubie Seniora przy ul. Partyzantów miała miejsce prelekcja przeprowadzona przez policjantów Komendy Powiatowej Policji: Sebastiana Marko i Kamila Przewieźlika na temat oszustw dokonywanych w szczególności na szkodę osób starszych. Temat ten jest dalej bardzo aktualny gdyż przestępstwa te nasilają się, zaś wartość utraconego mienia, gotówki ma tendencję wzrostową. Seniorzy często padają ofiarami oszustów, gdyż są łatwowierni a ponadto opiekuńczy. Nasze województwo śląskie przoduje pod względem ilości takich przestępstw. Zrelacjonuję metody najczęstszych oszustw, które omówili i przekazali na spotkaniu cieszyńscy policjanci.
1. Aktualne przed okresem grzewczym oszustwa na opał: węgiel, drewno. Oszust, rzekomy „przedstawiciel” składu opałowego np. z Wodzisławia jeździ od domu do domu oferując przywóz taniego ekogroszku lub wysezonowanego drewna opałowego. Na ten cel pobiera zaliczkę 500 złotych, wystawia opieczętowane pokwitowanie z numerem telefonu, pod którym dyżuruje wspólniczka oszusta. W razie interwencji poszkodowanych, że opał nie został dowieziony w terminie „wagowa” przepraszając informuje, że klientów jest dużo, są małe opóźnienia ale zlecenie będzie zrealizowane w najbliższym czasie zaś wpłacona zaliczka rozliczona. W czasie rozmowy w tle słychać warkot wywrotki zjeżdżającej „z wagi opałowej”. Potem kontakt się urywa, telefon informuje „nie ma takiego numeru”, opału nikt nie dowozi.
2. Jedno z częstych w naszym regionie oszustwo na wnuczka było już opisywane a dalej się powtarza. Zaczyna się od telefonu od kogoś, kto podaje się za wnuczka lub innego bliskiego krewnego, twierdząc, że znalazł się w nagłej potrzebie np. trafił do aresztu, spowodował wypadek itp. i pilnie potrzebuje pieniędzy. Jeśli głos „wnuczka” będzie inny niż zwykle, oszust może tłumaczyć to np. przeziębieniem lub zdenerwowaniem spowodowanym wypadkiem. Jako formę przekazania gotówki może zaproponować szybki przelew bankowy, wyrzucenie pieniędzy umieszczonych w woreczku przez okno lub pozostawienie ich w koszu na śmieci. Może też wywierać presję konieczności udania się do banku i wypłaty wszystkich oszczędności. W czasie rozmowy będzie przekonywał, że pomoc jest potrzebna natychmiast i potrzeba szybko podjąć decyzję.
3. Oszustwo na pracownika banku, to metoda, w której sprawcy podszywają się pod pracowników instytucji finansowych. W trakcie rozmowy telefonicznej oszust informuje, że Twoje konto jest zagrożone np. przez nieautoryzowane transakcje i należy natychmiast podjąć działania aby je zabezpieczyć. Proponuje przelanie oszczędności na bezpieczne konto tzw. konto techniczne w celu ochrony ich przed oszustami. Rzekomy „pracownik banku” może prosić też o weryfikację danych osobowych, haseł dostępu do konta online, kodów PIN czy innych poufnych informacji. Sprawcy dysponując odpowiednią techniką spowodują, że na ekranie Twojego telefonu wyświetli się numer Twojego banku, w którym masz oszczędności, co dodatkowo może wzbudzić wiarygodność do rozmówcy.
4. Oszustwo na policjanta. Dzwoniący informuje, że jest policjantem lub funkcjonariuszem Centralnego Biura Śledczego Policji i potrzebuje Twojej pomocy w złapaniu przestępcy sugerują, że Twoje pieniądze są zagrożone i musisz je „przekazać” w celu ich ochrony. Mówi, że jest potrzeba ingerencji właściciela konta – czyli Twoja, by pieniądze bezpiecznie wróciły na konto. Może wydać polecenie pilnego zainstalowania jego „służbowego” oprogramowania na Twoim telefonie, które potem okazuje się złośliwym, gdyż przez nie sprawcy mają podgląd na Twój telefon, widzą Twój login, hasło i mając te dane są w stanie opróżnić Twoje konto. W razie Twoich wątpliwości sprawca może proponować przedzwonienie na numer alarmowy 997 by sprawdzić czy w tej chwili są prowadzone działania CBŚ. Sprawca nie wyłącza swojego telefonu, dalej pozostaje na linii, Ty zaś dzwo-niąc na 997 dzwonisz na ten sam numer sprawcy. Wówczas drugi sprawca innym już głosem przedstawia się „Komenda Powiatowa Policji – dyżurny słucham” i na Twoje zapytanie o prawdziwość działań CBŚ odpowie twierdząco oraz pouczy, że należy bezwzględnie zastosować się do poleceń wydawanych przez inspektora CBŚ. Oszust często wywiera presję twierdząc, że sytuacja jest pilna i wymaga natychmiastowej reakcji. Może również grozić konsekwencjami prawnymi jeśli nie zostanie spełnione jego polecenie. W innym przypadku „policjant” może bezpośrednio prosić o przekazanie pieniędzy rzekomo na kaucję za aresztowanego członka rodziny. Pamiętaj, że prawdziwi funkcjonariusze – Policji, CBŚ nigdy nie będą cię informować o przeprowadzonych przez siebie akcjach oraz wymagać od Ciebie przekazania pieniędzy.
Na zakończenie kilka rad cieszyńskich policjantów:
1. Jeśli masz wątpliwości co do tożsamości osoby dzwoniącej – zakończ rozmowę, wyłącz się i skontaktuj się z właściwą jednostką policji.
2. Przedzwoń na numer alarmowy 8080, jest to centrum, które zajmuje się blokowaniem tych fałszywych numerów telefonicznych.
3. Nigdy nie przekazuj pieniędzy nieznajomym – niezależnie od tego, jak przekonująca może wydawać się historia. Nie przekazuj pieniędzy osobom, których tożsamości nie możesz potwierdzić.
4. Zastanów się przed podjęciem decyzji bowiem oszuści wywierają presję aby zmusić Cię do szybkiego działania. Zawsze daj sobie czas na przemyślenie sytuacji.
5. Nie udostępniaj poufnych danych, bowiem prawdziwi pracownicy banku nigdy nie proszą o podawanie haseł, kodów PIN czy innych poufnych informacji telefonicznie czy przez e-mail.
6. Nie otwieraj linków bezpośrednio z otrzymanego e-maila, wiadomości sms czy przesłanej przez inne komunikatory społeczne, szczególnie jeśli nie znasz nadawcy wiadomości.
7. Nie zgadzaj się na instalowanie jakiegokolwiek oprogramowania na Twoim telefonie komórkowym, tablecie, komputerze na prośbę osoby, która skontaktowała się z Tobą i twierdzi, że jest pracownikiem banku, policji czy innej instytucji
Józef Sikora
Rada Seniorów Miasta Ustroń