Zbliża się kolejny sezon grzewczy, a wraz z nim powraca coroczne pytanie o jakość powietrza. Czy tej zimy będzie lepiej? Wiele wskazuje na to, że tak, choć do znacznej poprawy trzeba jeszcze sporo pracy.
W ostatnich latach obserwujemy stopniową poprawę jakości powietrza. To efekt konsekwentnie wprowadzanych zmian: zakazu spalania mułów, flotu i węgla niskiej jakości, likwidacji starych i nieefektywnych kotłów, ocieplenia domów, a także nowości – wprowadzenia norm dla pelletu. Rośnie świadomość mieszkańców na temat szkodliwości spalania śmieci, co redukuje ten szkodliwy proceder. Od 1 stycznia 2026 nielegalne stanie się korzystanie z kotłów pozaklasowych (tzw. kopciuchów), najbardziej szkodliwych urządzeń.
Tyle dobrych wieści. Niestety w całej Polsce wciąż dymi około 2 milionów kopciuchów. Przez ostatnie 10 lat wymienione ich ok 1 milion. Dużo, ale jeszcze więcej zostało. W kamienicach wciąż kopcą dziesiątki tysięcy pieców. Obecny rząd przykręcił kurek dofinansowań w programie „Czyste Powietrze”. Dane za ostatnie 3 miesiące wskazują na 80% spadek dofinansowań.
Tematem numer jeden zajmującym nasza uwagę jest bezpieczeństwo granic. Pieniądze przesuwane są przez rząd z ekologii na obronność. Zagrożenie militarne jest realne i wymaga inwestycji w armię. Jednocześnie nie możemy zapominać, że zanieczyszczenie powietrza wciąż zabija. Przyczynia się do wielu poważnych chorób układu oddechowego i krążenia. To cichy i podstępny zabójca.
Ministerstwo Zdrowia podaje, że zanieczyszczenie powietrza odpowiada za około 40 000 przedwczesnych zgonów rocznie. Statystycznie, na Ustroń przypada 18 zgonów rocznie. To tak, jakby co roku znikała z mapy naszego miasta cała szkolna klasa. To nie są spektakularne śmierci, ale brutalnie realne.
Działania zmierzające do poprawy jakości powietrze w Ustroniu nie powinny dzielić i polaryzować. Są raczej wyrazem troski o nasze zdrowie, o zachowanie statusu uzdrowiska, który jest przecież jednym z fundamentów rozwoju miasta.
Warto przypomnieć raporty Najwyższej Izby Kontroli z 2024, który jednoznacznie wskazują, że uzdrowiska, w których normy jakości powietrza są przekraczane, mogą mieć problemy z utrzymaniem swojego statusu. Niestety dotyczy to także naszego miasta. Wkrótce postaram się przybliżyć ten raport czytelnikom Gazety Ustrońskiej.
Kończąc wezwę ponownie do działania. Taka jest rola aktywisty (za łacińskim activus – które oznacza „czynny” lub „działający”). Aby osiągnąć poprawę sytuacji, niezbędny jest konkretny i konsekwentnie realizowany action plan dla całego miasta. Taki plan, aby był skuteczny, musi opierać się na trzech solidnych filarach: po pierwsze na edukacji, która buduje świadomość i zrozumienie problemu; po drugie na skutecznych i regularnych kontrolach przestrzegania prawa; oraz po trzecie na realnym i dostępnym wsparciu dla mieszkańców decydujących się na wymianę źródeł ciepła.
Piotr Poznański,
Ustroński Alarm Smogowy